Borsa İstanbul’un Güncel Görünümü

Öncelikle umarım siteyi beğenmişsinizdir.

Borsa İstanbul’da volatilitenin çok yüksek olduğu bir haftayı geride bıraktık. 1.5-2 ay kadar önce yabancı alımları ve banka öncülüğünde başlayan akabinde varlık fonu hisselerinin önderliği ile devam eden ralli, Salı günü endekse gelen devre kesici ile durduruldu ve tavan serilerinin yerini taban serileri aldı. Bu yükselişe endeksteki hisselerin yalnızca %20’ye yakını eşlik etmişti.

Bu inanılmaz hareket, vadeli işlem piyasasında başlamıştı ve etkileri ağırlıklı olarak orada hissedilmeye devam ediyor. Geçen haftanın gündemi teminat tamamlama çağrılarıydı. (margin call) Bilmeyenler için viopta başlangıç teminatınız, bulunması gereken teminat seviyesinin altına düşmesi halinde “teminat tamamlama çağrısı” yapılıyor ve bir sonraki gün teminatı tamamlamanız gerekiyor.

Bu hafta teminat tamamlama çağrıları, 5.7 milyar lirayı aştı. Aşağıdaki Takasbank’ın sitesinden aldığım tabloda, Eylül ayındaki teminat tamamlama çağrılarını görüyorsunuz. Tabii ki ağırlıklı olarak bankalardan kaynaklı teminat tamamlama çağrıları oldu. Geçtiğimiz haftalarda bankalar birçok günü tavan kapattığından o zaman short pozisyondakiler, şu an ise long pozisyondakiler margin call uyarıları ile karşı karşıya. Tabii spot tarafta da yüklü kredi işlemde olanların canı yandı. Örnek vermiştim. Orada da faiz oranları uçmuş durumda.

Şimdi biraz geçmişe gidelim. 2021’in Aralık ayına. Aşağıdaki tabloda 16 Aralık 2021 ile 30 Aralık 2021 arasındaki teminat tamamlama çağrılarını gözlemliyoruz. O zaman teminat tamamlama çağrıları ise daha çok $ ve endeks kontratlarından kaynaklanıyordu ve 21 Aralık 2021’de zirveye çıkmıştı. 24 Aralık 2021’de ise kayda değer bir şekilde çağrılar düşmüş ve piyasa stabil hale gelmişti.

Peki şimdi ne olacak ? Teminat tamamlama çağrıları halen çok yüksek. Aracı kurumlar, başlangıç teminat seviyelerini, volatiliteden kaynaklı risklerden korunmak amacıyla 3 katına, 4 katına, hatta 7 katına çıkartmaya devam ediyor. Önümüzdeki birkaç gün pozisyonların büyük bir kısmı, 21-22 Aralık 2021’de olduğu gibi muhtemelen re’sen kapatılacak. Akabinde 24 Aralık 2021’de gördüğümüz durum ortaya çıkabilir. Teminat tamamlama çağrıları ciddi bir şekilde azalır. Tabii bunda sert düşüş (3-4 gündür taban olan hisseler var) sonrası gelen tepkiler de rol oynayacak. Özetle volatilite azalacak.

Bu hareket, birçok yatırımcıyı korkutmuş durumda. Geçen hafta 2 farklı genel kurula katıldım. İkisinde de yatırımcılar, çok hızlı yükseliş ve çok hızlı düşüşlerden muzdarip olduklarını artık Borsa İstanbul’a küstüklerini ifade etti. Halbuki bu tarz durumlarda korkmak veya borsadan uzaklaşmak yerine hisseleri daha fazla araştırmak ve uygun pozisyonlar almak gerekiyor. Fazla belirsizlik ve oynaklık, birçok kişiyi duygusal olarak etkiliyor ve rasyonel kararlar verme imkanının kayda değer ölçüde yitirilmesine neden oluyor. Bu, orta-uzun vadeli yatırımcılar için avantaja çevrilebilecek bir durum olarak ortaya çıkıyor. Çünkü son 2 ayda bankalarda ve bazı hisselerde görülen eşine az rastlanır hareketlerin genele daha sağlıklı bir şekilde yayılma ihtimali de mevcut.